اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی رشدی است که در پسرها بیشتر از دختران رخ می دهد و علائم می تواند از کودکی به کودک دیگر بسیار متفاوت باشد. اگرچه درمان‌های مبتنی بر دارو ممکن است به مدیریت رفتاری کمک کنند، اما علت اصلی مشکلات را برطرف نمی‌کنند. علاوه بر این، داروهای مورد استفاده برای اوتیسم می تواند منجر به تعدادی از عوارض جانبی ناخواسته شود. خوشبختانه در جند سال گذشته روش نوینی به نام نوروفیدبک برای درمان اوتیسم به کار می رود که عوارض داروهایی را به همراه ندارد. اما سوال اینجاست که نوروفیدبک چگونه برای درمان اوتیسم موثر است؟ آیا نوروفیدبک درمان قطعی اوتیسم به شما می رود؟ به منظور آشنایی با نوروفیدبک و درمان اوتیسم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
اوتیسم و علائم آن
همانطور که اشاره شد، اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که علائم آن از خفیف تا شدید متغیر است. هیچ دلیل شناخته شده ای برای ASD یا درمانی برای آن وجود ندارد، با این حال درمان های دارویی و غی دارویی برای کاهش اختلال طیف اوتیسم به کار گرفته می شوند. علائم متعددی همراه با اوتیسم وجود دارد که می تواند کیفیت زندگی فرد را محدود کند. با این حال، با نوروفیدبک و درمان اوتیسم، بیماران می‌توانند یاد بگیرند که این علائم را کاهش داده زندگی بهتری داشته باشند. شایع ترین علائم اوتیسم عبارتند از :
- اختلال در تعامل اجتماعی
- اختلال در ارتباطات (کلامی و غیرکلامی)
- رفتارهای تکراری
- ناتوانی از پیروی کردن دستورالعمل ها
- اضطراب
نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک یا بازخورد عصبی ، در واقع نوعی بیوفیدبک است که با استفاده از ثبت امواج الکتریکی مغز و دادن بازخورد به فرد تلاش می‌کند که نوعی خودتنظیمی را به فرد آموزش دهد. به بیان ساده تر هدف از نوروفیدبک، آموزش ترویج الگوهای امواج مغزی سالم است. تاثیر نوروفیدبک بر کاهش علائم افراد مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) و اوتیسمی، تشنج ، فلج مغزی، آسیب مغزی (اکتسابی)، اضطراب، افسردگی، اختلالات رفتاری، اعتیاد و تروما هنگام تولد اثبات شده است. حال در ادامه به تاثیرات نوروفیدبک و درمان اوتیسم خواهیم پرداخت.
نوروفیدبک و اوتیسم
پیش از بررسی اثرات نوروفیدبک در کودکان اوتیسمی بهتر است بدانید که نوروفیدبک چگونه عمل می کند. به طورکلی، سلول های مغزی پالس های الکتریکی تولید کرده و با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند که این باعث تولید امواج مغزی می شود. این امواج مغزی نشان می‌دهند که وقتی به روش‌های مختلف فکر، احساس و رفتار می‌کنیم، چه نوع و چقدر فعالیت مغزی اتفاق می‌افتد.
امواج مغزی با توجه به احساس شما یا کاری که انجام می دهید تغییر می کند. به عنوان مثال، امواج مغزی شما زمانی که آرام هستید یا می خوابید کندتر است و زمانی که هوشیار و متمرکز هستید سریعتر می شود. در درمان نوروفیدبک، یک دستگاه الکتروانسفالوگرافی (EEG) الگوهای امواج مغزی شما را کنترل می کند. این الگوها روی صفحه کامپیوتر به صورت خطوط، نمودارها یا حتی بازی های ساده نشان داده می شوند.
شما می توانید آگاهانه فعالیت امواج مغزی خود را کنترل کنید تا خطوط یا نمودارها حرکت کنند. محققان می گویند که نوروفیدبک می تواند به کودکان اوتیستیک کمک کند تا الگوهای امواج مغزی جدیدی ایجاد کنند. آنها معتقدند که این می تواند به بهبود گفتار، رفتار و سایر ویژگی های اوتیسم کمک شایانی نماید.
اثرات نوروفیدبک و درمان اوتیسم
اگرچه در حال حاضر هیچ مدرک وجود ندارد که نشان دهد نوروفیدبک به درمان قطعی اوتیسم کمک می کند، اما آزمایشات کاهش علائم این بیماری را نشان می دهند. از مهمترین اثرات نوروفیدبک بر درمان اوتیسم عبارتند از:
رفع تحرک های فیزیکی
تکرار حرکات فیزیکی یا صداها در بیماران ASD بسیار رایج است. اغلب، این کار به این دلیل انجام می‌شود که محرک‌های حسی می‌توانند بیش از حد ناراحت‌کننده شوند. نوروفیدبک باعث می شود مغز آرام تر و کارآمدتر عمل کرده و درک بیمار از محرک ها را کاهش می دهد. اگر بیمار به طور کلی احساس آرامش بیشتری داشته باشد و محرک های اطراف او طاقت فرسا به نظر نرسد، تحریک را می توان کاهش داد یا از بین برد.
کاهش برانگیختگی عاطفی
نوروفیدبک کنترل عاطفی درون مغز را بهبود می بخشد تا به عملکرد آرام مغز کمک کند. طغیان های عاطفی اغلب به دلیل احساس سردرگمی حسی است، زیرا مغز نمی داند چگونه با اطلاعاتی که در اختیارش قرار می گیرد، کنار بیاید. وقتی مغز آرام‌تر عمل می‌کند، فرد کنترل کافی بر روی عملکرد عاطفی خود خواهد داشت.
کاهش رفتارهای تکرارشونده و تشریفاتی
رفتار تشریفاتی اغلب برای مقابله با اضطراب یا محرک‌های بیرونی ناراحت کننده انجام می‌شود که به بیمار احساس کنترل خود می‌دهد. با این حال، نوروفیدبک مغز را آموزش می‌دهد تا بتواند با اضطراب و محرک‌های بیرونی با سهولت بیشتری کنار بیاید، در نتیجه رفتارهای تشریفاتی را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داده و یا حذف می‌کند.
کاهش اضطراب
بهتر است بدانید که بسیاری از علائم ASD ریشه در اضطراب دارند و یکی از روش های درمان اضطراب با نوروفیدبک است. اگر مغز در اضطراب غرق شود، پردازش اطلاعات می تواند طاقت فرسا بوده و باعث واکنش های احساسی شود. هنگامی که مغز یاد گرفت خود را آرام کند، اضطراب را می توان کاهش داد یا از بین برد.
بهبود مهارت های اجتماعی
وقتی مغز در بهترین حالت خود کار می کند، با اضطراب بسیار کمتر و پردازش بهتر، اجتماعی بودن آسان تر می شود. در نتیجه کاهش اضطراب های اجتماعی می تواند به برقراری ارتباط با دیگران کمک کند.
آیا نوروفیدبک برای افراد اوتیسمی ایمن است؟
نوروفیدبک درمانی برای درمان اوتیسم فوق العاده ایمن است. و هیچ روش تهاجمی در درمان وجود ندارد. به همین ترتیب، این یک درمان مبتنی بر دارو نیست، بنابراین خطرات و عوارض جانبی کمتری به نسبت درمان هایی دارویی دارد. درمان نوروفیدبک صرفاً با هدف کمک به بیمار برای کنترل عملکرد مغز خود برای تجربه کاهش علائم و خود تنظیمی است. مطالعات نشان داده اند که نوروفیدبک به طور موثر و ایمن علائم اوتیسم را کاهش می دهد.
تعداد جلسات نوروفیدبک برای اوتیسم
جلسات نوروفیدبک ممکن است ۲۰ تا ۶۰ دقیقه طول بکشد که معمولاً بین تمرین و استراحت متناوب است. در ابتدا یک فرد ممکن است ۳ جلسه یا بیشتر در هفته (با مدت زمان کوتاه تر) اشته باشد. توجه داشته باشید که تعداد جلسات مورد نیاز نوروفیدبک برای افراد مبتلا به اوتیسم متفاوت است. با این حال توصیه پزشکان برای کاهش علائم اوتیسم ممکن است بین ۱۵ تا ۴۰ جلسه در نظر گرفته شود. البته لازم به ذکر است که برخی افراد ممکناست نیاز به جلسات بیشتری داشته باشند که باتوجه به وضعیت بیمار، علائم و تشخیص پزشک توصیه می شود.
کلام آخر
درمان نوروفیدبک یک روش درمانی موثر و غیردارویی برای کاهش و حتی درمان برخی علائم اوتیسم است. علاوه بر این، آموزش نوروفیدبک همچنین می تواند علائم همزمان ناشی از شرایط ثانویه مانند بیش فعالی، اضطراب و افسردگی را کاهش داده یا در برخی موارد به طور کامل از بین ببرد. خوشبختانه مطالعات متعددی برای ارزیابی نوروفیدبک انجام شده است که هیچ کدام عوارض جانبی پایدار را گزارش نکرده اند. با این حال توصیه می شود برای درمان موثر و کاهش عوارض احتمالی به دکتر خوب برای نوروفیدبک در تهران مراجعه نمایید.
