درمان وسواس فکری بدون دارو

آیا امکان درمان وسواس فکری بدون دارو وجود دارد؟! اگرچه مصرف دارو یکی از روش های درمان اختلالات و مشکلات ذهن و روان است، اما با این حال از نظر بسیاری از کارشناسان، اولویت با درمان های بدون دارو است. اختلال وسواس فکری یا OCD نیز از جمله اختلالاتی است که افراد زیادی در شدت های متفاوت با آن درگیر هستند. در این مقاله راهکارهای کنترل و درمان وسواس فکری بدون دارو را توضیح داده ایم و تکنیک های موثری را نیز برای شما عزیزان آورده ایم. استفاده از این تکنیک ها می تواند کمک زیادی در کنترل وسواس بکند. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا در این زمینه اطلاعات کاملی به دست آورید.

اهمیت درمان وسواس فکری بدون دارو

اختلال وسواس فکری (OCD) یک وضعیت روانی است که موجب میشود فرد با افکار و باورهای وسواسی اضطراب آور و رفتارهایی که به طور افراطی برای آرام کردن آن فکرها از خود بروز می دهد، درگیر باشد. از آنجایی که این رفتار های افراطی به جای آرام کردن و تسکین دادن، به شدت اضطراب فرد می‌افزاید، با هربار انجام دادن آنها فکرهای وسواسی و اضطراب آور، تقویت شده و این چرخه تا همیشه ادامه پیدا میکند. یعنی پیدایش فکر وسواسی، رفتار وسواسی برای پاسخ به آن فکر، پیدایش دوباره فکر وسواسی و… 

این چرخه، بدون شک نیاز به درمانی دارد که بتواند فردی که از وسواس فکری رنج می‌برد را تسکین دهد. در حال حاضر چندین روش درمان برای وسواس فکری بدون دارو وجود دارد که هر کدام سطح اثربخشی خاصی را ارائه میدهند. در مواردی که روش های درمانی بدون دارو برای فرد، موثر تشخیص داده نشود، ممکن است گزینه درمان با دارو مطرح شود. در اینصورت تلفیقی از هر دو روش میتواند نتیجه بسیار موثر و مفیدی را رقم بزند. به دلیل اینکه شرایط ذهنی، روانی، دیدگاه ها و رفتار های افراد بعلاوه شرایط زندگی و محیطی آن ها با هم متفاوت است، ممکن است روشی که برای درمان یک فرد وسواسی موثر است، برای دیگری نتیجه چندانی نداشته باشد. به همین دلیل توصیه می شود اگر وسواس فکری باعث ایجاد اختلال در زندگی و ارتباطات شما شده است، حتما برای درمان آن به روانشناس مراجعه کنید تا بهترین درمان را متناسب با علائم و نیازهای خود دریافت کنید.

بیشتر بخوانید: درمان بیماران پانیک

روش های درمان وسواس فکری بدون دارو

از نظر بیشتر روانشناسان، درمان وسواس فکری بدون دارو و از طریق مشاوره و تکنیک های روان درمانی، روش موثر تر و حقیقی تری برای غلبه بر افکار و رفتار های وسواسی است. زیرا به صورت عمقی به بررسی پرداخته، فرد را نسبت به ریشه اصلی وسواس فکری آگاه کرده و سپس او را به سلاحی از جنس شناخت و آگاهی مجهز میکند تا بتواند چرخه ی ناسالم وسواس فکری را در هم بشکند. 

روش هایی که در مشاوره های درمانی برای وسواس فکری مورد استفاده درمانگران قرار می گیرند، موارد زیر هستند:

درمان شناختی رفتاری

درمان شناختی رفتاری که به آن CBT نیز گفته می شود، شکلی از مشاوره روان درمانی است که خط اول درمان وسواس فکری در نظر گرفته می شود. تحت راهنمایی یک روانشناس که در این رویکرد درمانی تخصص دارد، فرد می تواند بر افکار، احساسات، رفتارها و واکنش های فیزیکی خود که ناشی از وسواس فکری هستند، تمرکز پیدا کند. اینکاررویکرد به منظور آشنایی بیمار با جنبه های مختلف وسواس فکری و کمک به کاهش تدریجی علائم آن، به کار برده می شود.

در طول سال‌ها، چندین نوع درمان مختلف از CBT منشعب شده‌اند تا برای درمان افراد مبتلا به وسواس فکری کاربرد داشته باشند. مهمترین آنها درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) است. این رویکرد درمانی، هنگام واکنش به علائم وسواس فکری، پذیرا بودن و انعطاف‌پذیری را به فرد می آموزد. در این روش درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا به آرامش و رفاه خود متعهد بوده و بر این اساس، افکار و رویداد های بیرونی را تعریف کرده و نگاه کند.

مواجهه درمانی (ERP) 

شکل دیگری از درمان است که به طور موثر وسواس فکری را درمان می کند. مواجهه درمانی به این شکل است که بیمار به صورت کم و کوتاه و به تدریج در معرض مواردی که محرک او هستند و باعث می شوند افکار وسواسی و اضطراب آور در ذهن او پدید آیند، قرار داده می شود. سپس بیمار تشویق می‌شود که از واکنش اجباری و افراطی به این محرک‌ها خودداری کند و به مرور زمان به مدیریت رفتارهای اضطراب‌آور مرتبط با وسواس فکری عادت می‌کند. 

بیشتر بخوانید: علائم افسردگی

درمان روان پویشی

یکی دیگر از روش های درمانی که به بیماران مبتلا به وسواس فکری کمک می کند، روان پویشی است. این درمان به بررسی روابط و رویدادهایی می‌پردازد که در میان سایر ویژگی‌های زندگی آن‌ها، برای احساس بیمار از خود، نگاه به جهان و روایت شخصی، اساسی است. سپس این عناصر در رابطه با علائم نامطلوب وسواس فکری که تجربه می‌کند، مورد بررسی قرار می‌گیرند تا دلایل عمیق‌تری که در پشت رفتار های آن ها در پاسخ به افکار وسواسی و اضطراب آور وجود دارد، شناسایی شود. با گذشت زمان، امیدواریم که بیمار بتواند از پاسخ خودکار به اضطراب ناشی از خود دور شود؛ زیرا واکنش‌های انعطاف‌پذیرتر، آرام‌بخش‌تر و مفیدتر جای آن‌ها را می‌گیرد.

موثرترین روش درمان وسواس فکری بدون دارو

درمان شناختی رفتاری (CBT) یک درمان موثر برای انواع شرایط سلامت روان از جمله افکار مزاحم است. CBT می تواند به شما کمک کند تا الگوهای افکار منفی را که باعث شکل گیری افکار مزاحم میشوند را شناسایی کرده و تغییر دهید.همچنین ابزارها و تکنیک هایی را برای مقابله با افکار مزاحم در هنگام پدید آمدن آنها، در اختیار شما قرار می دهد.

چندین تمرین CBT وجود دارد که می تواند به شما در مدیریت افکار مزاحم کمک کند. CBT معمولاً در مطب درمانگر انجام می شود، اما می توان گاهی اوقات نیز به تنهایی از آن کمک گرفت تا دفعات و شدت افکار خود آیند، کاهش پیدا کند.

بنابراین اگر با افکار مزاحم دست و پنجه نرم می کنید، درمان شناختی رفتاری یا CBT می تواند به شما کمک کند. یک درمانگر آشنا و مسلط به CBT می تواند با شما همکاری کند تا افکار و باورهایی را که در واقع افکار مزاحم شما هستند را شناسایی کرده، آنها را به چالش بکشید و تغییر دهید. اگر علاقه مند به بررسی CBT برای درمان افکار خودآیند و منفی در ذهن خود هستید، لازم است با یک روانشناس درباره آن صحبت کنید.

روش روانکاری برای درمان وسواس فکری

روانکاوی یکی از روش های دیگر درمان وسواس فکری بدون دارو است که به جنبه های مختلف زندگی بیمار توجه می‌کند. این روش با محوریت بر روابط، ویژگی های شخصیتی، داستان زندگی، و رویدادها، دیدگاه بیمار نسبت به جهان و خودش را بررسی می‌کند تا ببیند کدام عوامل ممکن است با پیشرفت وسواس فکری مرتبط باشند. در طول درمان، بیمار می‌تواند شروع به تفکر درباره وضعیت خود کند و رفتارهای جدیدی را شکل دهد که کمتر مشکل ساز هستند. این روش از یک رویکرد گفتگویی عمیق برای کشف عوامل نهان و پنهانی که ممکن است وسواس را تشدید کنند، استفاده می‌کند و به بیمار کمک می‌کند تا درک بهتری از خود و وضعیتش پیدا کند تا بتواند راهکارهایی برای مدیریت بهتر وسواس خود ارائه دهد.

 3 تکنیک برای درمان وسواس فکری بدون دارو

تمرینات CBT برای افکار مزاحم می تواند راهی عالی برای کمک به مقابله با افکار وسواسی باشد. در حالی که داشتن افکار مزاحم و منفی هر از گاهی طبیعی است، اما اگر برای شما به شکل بیش از حد و آزاردهنده در آمده است، میتوانید برای کمرنگ کردن آن ها از تمرینات ساده CBT کمک بگیرید.

چندین تمرین مختلف CBT وجود دارد که می تواند برای کاهش به افکار وسواسی استفاده شود.

• تمرین ذهن آگاهی (مایندفولنس)

یکی از تمرینات CBT برای کنترل افکار مزاحم، تمرین ذهن آگاهی است. وقتی فکری سرزده دارید، آن را بدون قضاوت یا واکنش، فقط مشاهده کنید. سعی کنید آن را به عنوان یک فکر یا یک احساس گذرا ببینید که لزوماً نشان دهنده واقعیت نیست. هیچ اهمیت یا وزنی برای آن فکر قائل نباشید؛ و بگذارید مثل ابری در آسمان از ذهن شما بگذرد.

• به چالش کشیدن افکار

این تمرین شامل به چالش کشیدن باور پشت افکار منفی و وسواسی شما و جایگزینی آنها با افکار منطقی تر و مفیدتر است. برای انجام این کار، باید فکری را که در پس لایه های ذهنتان قرار دارد شناسایی کنید، آن را زیر سوال ببرید و فکر جدیدی را جایگزین آن کنید. با نوشتن افکار خود و سپس به چالش کشیدن آنها، با شواهد یا با استفاده از استدلال های منطقی، می توانید چالش های فکری را به تنهایی انجام دهید.

• بازسازی شناخت

این تمرین شامل جایگزینی الگوهای فکری منفی یا مزاحم با الگوهای مفیدتر و واقع بینانه است. هم به صورت داخلی و هم خارجی قابل انجام است. از نظر درونی، لازم است به جای جنگیدن و مقابله با افکار و الگوهای منفی سابق، توجه خود را به افکار و یا حتی فعالیت های جدید و مثبت معطوف کنید. شناخت های ناکارآمد و آسیب زای قدیمی، خود به خود کمرنگ تر خواهند شد. از نظر بیرونی، بازسازی شناختی، می تواند شامل صحبت با شخص دیگری در مورد موقعیت شما باشد تا بتوانید از دیدگاه های دیگر نیز آگاهی یافته و الگوهای فکری و شناختی خود را تغییر دهید.

بیشتر بخوانید: عوارض نوروفیدبک

نتیجه‌گیری

برای درمان وسواس فکری بدون دارو، تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به شما کمک کنند وسواس را مدیریت و کنترل کنید. مهم‌ترین این روش‌ها شامل مداخله‌های روانشناختی است. یک متخصص روانشناس می‌تواند به شما نکات و راهنمایی‌هایی درباره مدیریت وسواس بدهد و به شما کمک کند تا با افکار وسواسی خود بهتر مقابله کنید.