نشخوار فکری: علت، علائم و درمان

نشخوار فکری شامل افکار تکراری است که که فقط بر علت ایجاد مسئله تمرکز می‌کند بدون اینکه به راه حل مفیدی دست پیدا کند، در نتیجه منجر به آشفتگی بیماران می‌شود. همه‌ی افراد ممکن است گاهی دچار نشخوار فکری شوند اما زمانی که نشخوار فکری به صورت مداوم تکرار شود می‌تواند منجر به استرس و اضطراب فرد شده و اثرات منفی بر ذهن و جسم بیمار به همراه داشته باشد.

نشخوار فکری

همه‌ی ما می‌خواهیم که شاد باشیم و هیچ کسی علاقه ندارد از روی عمد منجر به ناراحتی و استرس خود شود اما زمانی که یک مشکل ناامید کننده رخ می‌دهد یا هنگامی که به ما توهین می‌شود و در معرض تهدید قرار می‌گیریم نمی‌توانیم به سادگی این موارد را بپذیریم و رها کنیم و در همین هنگام نشخوار فکری آغاز می‌شود..

گاهی اوقات با نشخوار فکری سعی داریم درسی از ماجرا بگیریم و یا به دنبال تائید هستیم که این اتفاق نباید رخ می‌داد. به هر حال هر چه هست باعث می‌شود ما نتوانیم فکر کردن در این مورد را متوقف کنیم.

بیشتر بخوانید: افسردگی ژنتیکی

علائم نشخوار فکری

افکاری که نشخوار فکری را تشکیل می‌دهند اغلب به سمت افکار منفی کشیده می‌شوند و با الگوهای فکری مانند بدبینی و تغییر جنبه‌ی مثبت واقعیت، فقط بر قسمت‌های منفی داستان تمرکز می‌کند و ذهن شما به صورت مداوم یک فکر منفی را تکرار می‌نماید.

برخی از علائم نشخوار فکری عبارتند از:

• تمرکز روی یک مشکل بیشتر از زمانی که باید برای آن وقت صرف شود.
• بدتر شدن حس و حال بعد از شروع افکار
• نشانه‌ای از پذیرش شرایط و یا گذر کردن از مشکل موجود دیده نمی‌شود.
• عدم دست یابی به یک راه حل عملی

اگر پس از صحبت کردن با یکی از دوستانتان هر دو در انتها دچار احساس بدتری نسبت به شروع مکالمه بودید احتمالا هر دو درگیر نشخوار فکری شده اید و فقط در مورد جنیه‌های منفی ماجرا صحبت کرده‌اید.

علت نشخوار فکری

همان طور که در ابتدا اشاره کردیم خیلی طبیعی است که گاهی در مورد یک اتفاق ناراحت کننده یا استرس زا بسیار فکر کنید. بسیاری از افراد فکر می‌کنند پس از بارها فکر کردن می‌توانند به یک راه حل مناسب برای حل مشکل خود دست پیدا کنند.

برخی از عواملی که منجر به نشخوار فکری می‌شوند عبارتند از:

• سابقه‌ی تروما در گذشته
• برخی ویژگی‌های شخصیتی مانند کمال گرایی و یا روان رنجوری
• وقایع استرس زا مانند بیکار شدن و یا اتمام یک رابطه‌ی عاطفی
• کم بودن اعتماد به نفس
• استرس در مورد چیزهایی که از آن وحشت دارید.
• نگرانی در مورد وقایع آینده مانند یک امتحان تحصیلی و یا ارائه‌ی یک کنفرانس کاری
• دلواپس بودن در مورد وضعیت سلامتی

برخی بیماری‌ها مانند اضطراب، افسردگی، اختلال خوردن، اختلال وسواس فکری- اجباری و اختلال استرس پس از سانحه می‌توانند منجر به نشخوار فکری و یا بدتر شدن آن شوند.

بیشتر بخوانید: درمان افسردگی با نوروفیدبک

درمان نشخوار فکری

اگر نتوانید نشخوار فکری را تشخیص دهید، متوقف کردن آن ساده نیست. در مرحله‌ی اول باید بتوانید تشخیص دهید افکاری که درگیر آن هستید طبیعی نیست و در واقع به اختلالی تحت عنوان نشخوار فکری گرفتار شده‌اید. رهاکردن استرس و عصبانیت و همچنین مقابله با احساسات منفی می‌تواند در درمان نشخوار فکری موثر باشند.

راهکارهایی که می‌توانید برای رهایی از نشخوار فکری انجام دهید عبارتند از:

• مدیتیشن: مدیتیشن می‌تواند باعث کاهش استرس شود و ذهن شما را به صورت افکار مثبت هدایت کند.
• پرت کردن حواس: زمانی که دچار نشخوار فکری می‌شوید، فکر خود را با انجام فعالیت‌هایی که به آن علاقه دارید مشغول کنید. به عنوان مثال انجام پازل، خواندن کتاب، صحبت با یک دوست و یا تماشای فیلم و سریال همگی می‌توانند افکار شما را از جانب موضوعی که به آن فکر می‌کردید به سمت موضوع دیگری پرت کنند.
• افکار خود را به چالش بکشید: به صورت مداوم به خود یادآوری کنید که این فکرها تمام واقعیت نیست. به جای اینکه جنبه‌ی منفی ماجرا را بپذیرید، آن را به چالش بکشید و توضیحات دیگری را جایگزین افکار منفی کنید.
• ورزش کنید: ورزش کردن می‌تواند افکار منفی را منحرف نماید. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ورزش کردن میزان نشخوار فکری در افراد را نیز کاهش می‌دهد.
• بیرون بروید: گذراند وقت در طبیعت می‌تواند نشخوار فکری را کاهش دهد. پیاده روی در پارک یکی از روش‌های مناسب برای از بین بردن نشخوار فکری است.
• فضای مجازی را کنترل کنید: لازم است از تماس با چیزهایی که موجب نشخوار فکری می‌شود پرهیز نمائید بنابراین اگر در فضای مجاز صفحاتی را دنبال می‌نمائید که موجب افکار منفی در مورد زندگی، روابط و یا ظاهر شما می‌شود این صفحات را حذف کنید.
• دامنه‌ی روابط اجتماعی خود را گسترش دهید: داشتن فرد و یا افرادی که هنگام استرس بتوانید با آنها صحبت کنید و منجر به آرامش شما شوند بسیار مهم است. حمایت‌های عاطفی می‌توانند باعث شوند افکار منفی خود را از بین ببرید و یا کاهش دهید.

بیشتر بخوانید: درمان اضطراب

کلام آخر

در صورتی که راهکارهای ارائه شده جهت کاهش و یا توقف نشخوار فکری مناسب نبود می‌توانید با یک روانشناس صحبت کنید تا  با درمان شناختی-رفتاری به شما کمک نماید الگوی افکار منفی که منجر به نشخوار فکری می‌شود را تغییر دهید و راهکارهای جدیدی برای مقابله با آن بیاموزید.