نوجوانی مرحله‌ای است که فرد تغییرات بسیاری را برای گذر از دوران کودکی تا رسیدن به بلوغ طی می‌نماید. در این دوره کودک یکی از حساس‌ترین دوران زندگی خود را می‌گذراند و اغلب کودکان مشکلات متعددی را در طی این دوره پشت سر می‌گذرانند. برخی رفتارهای ناسالم این دوره در صورتی که از طرف والدین به خوبی مدیریت نشود می‌تواند منجر به بروز مشکلات شدیدی در دوره‌های بعدی زندگی شود. در ادامه‌ی این مقاله به بررسی تعدادی از این مشکلات می‌پردازیم.
علت مشکلات نوجوانی
عوامل متعددی منجر به بروز مشکلات دوره‌ی نوجوانی می‌شود که مهمترین آنها عبارتند از:
- تغییرات فیزیکی: تغییرات فیزیکی علاوه بر تحریک حس کنجکاوی منجر به بروز اضطراب نیز می‌شود و می‌تواند بر اعتماد به نفس نوجوان تاثیر منفی داشته باشد.
- تغییرات عاطفی: تغییرات هورمونی این دوره منجر به بروز تغییرات عاطفی و احساسی شدید در طی نوجوانی می شود.
- تغییرات اجتماعی: در این دوره تمایل به استقلال در فرد افزایش می‌یابد که می‌تواند با بروز مشکلاتی همراه باشد
مشکلات دوره‌ی نوجوانی
مهمترین مشکلاتی که نوجوان با آنها روبه رو می‌شود عبارت است از:
۱. تغییرات فیزیکی بدن
تغییرات فیزیکی به دلیل تغییر در سطح هورمون‌های ایجاد می‌شود. مهمترین تغییرات فیزیکی این دوره عبارتند از:
تغییرات فیزیکی دخترها
- شروع دوره‌ی قاعدگی
- رشد سینه
- آکنه
- رشد مو در ناحیه‌ی تناسلی
تغییرات فیزیکی در پسرها
- تغییر صدا در پسرها
- افزایش رشد عضلانی
- رشد مو در صورت و ناحیه‌ی تناسلی
- اکنه
راهکار: در مورد تمام تغییرات فیزیکی که در بدن رخ می دهد با نوجوان خود صحبت کنید و به او اطمینان بدهید که تمام این تغییرات طبیعی هستند و به آنها کمک نمائید تا با این تغییرات سازگار شوند.
بیشتر بخوانید: ویژگی های دوره نوجوانی
۲. مشکلات عاطفی
هورمون‌ها نه تنها بر جسم نوجوان بلکه بر احساسات آنها نیز تاثیرگذار است. نوجوانی سن گذر از کودکی به بزرگسالی است و نوجوانان بین مسئولیت‌های خود به عنوان یک فرد بزرگسال و خواسته‌هایی که در دوران کودکی داشته‌اند سرگردان می‌شوند. در این زمان ممکن است بحران هویت ایجاد شود و نوجوانان با سوالاتی در مورد اینکه چه کسی هستند، می‌خواهند چه کسی باشند و سوالات بی شمار دیگری مواجه می‌شوند.
به دلیل تاثیر هورمون‌ها ممکن است در مورد هر اتفاقی واکنش‌های بیش از حد نشان دهند. دخترها در مقابل گریه بیشتر آسیب پذیر هستند. همچنین احساسات جنسی از همین دوره شکل می‌گیرد و می‌تواند منجر به احساس گناه در مورد افکار و یا رابطه‌ی جنسی شود.
راهکار
- با تشویق نوجوانان به ورزش و افزایش سطح سروتونین (هورمونی که باعث ایجاد حس شادی می‌شود) می‌توان تا حدودی احساسات منفی این دوره را کاهش داد.
- بگذارید نوجوان صادقانه و بدون شرم با شما صحبت کند و بدون قضاوت و نصیحت کردن تنها به او گوش دهید.
- تجربیات خود در مورد بلوغ را با آنها با اشتراک بگذارید و یا از خواهر و برادر بزرگتر بخواهید با آنها صحبت کنند.
بیشتر بخوانید: درمان اختلال خواب در نوجوانان
۳. مشکلات رفتاری
- تغییرات رشد قابل توجهی که در مغز نوجوان ایجاد می‌شود می‌تواند او را بداخلاق، خسته و غیر قابل کنترل نماید.
- بسیاری از نوجوانان در این دوره تمایل به درگیری‌های فیزیکی داشته و یا اینکه می‌خواهند موسیقی با صداهای بلند گوش دهند.
- حضور در جمع همسالان نیز ممکن است باعث شکل گیری رفتارهای خاصی شود که در برخی موارد ترک این رفتارها در دوره‌های بعدی زندگی دشوار است.
- دروغ گفتن یکی از مشکلات رفتاری شایع میان اغلب نوجوانان است که به دلیل اجتناب از رویارویی با رفتار والدین انجام می‌شود.
راهکار: جهت کاهش مشکلات رفتاری نوجوان خود لازم است اعتماد او را جلب نمائید و از انتقاد و نصیحت او خودداری نمائید. به یاد داشته باشید که نوجوان شما جهت عبور از این مرحله به حمایت شما و سایر اعضاء خانواده نیاز دارد.
بیشتر بخوانید: درمان بیش فعالی در کودکان
۴. استفاده از مواد مخدر
آسیب پذیر بودن نوجوانان به راحتی می‌تواند آنها را به سمت استفاده از مواد مخدر پیش ببرد. استفاده از مواد مخدر بزرگترین مشکلی است که یک نوجوان ممکن است با آن مواجه شود.کشیدن سیگار، مواد مخدر و یا الکل با تاثیر از دوستان و همسالان آغاز می‌شود. تمایل به رفتارهای خطرناک باعث می‌شود که نوجوانان پیش از رسیدن به سن قانونی خواستار استفاده از مواد مخدر، الکل و سیگار باشند.
راهکار
- مراقب رفتار فرزند خود باشید و با دیدن تغییراتی مانند تغییر اشتها، تغییر الگوی خواب و تغییر در خلق و خو بدون اینکه به جاسوسی و کنجکاوی در رفتارهای او بپردازید با او صحیت کنید و نگرانی‌های خود را مطرح نمائید.
- در صورت نیاز می‌توانید از روانشناس جهت راهنمایی او و آگاهی دادن نسبت به عواقب استفاده‌ی مواد مخدر کمک بگیرید.
۵. مشکلات تحصیلی
دبیرستان دوره‌ای است که فرزندان دیگر تمایلی ندارند والدین به آنها در انجام تکالیف درسی کمک نمایند. مغز فرد در این دوره به سمت تفکرات انتزاعی پیش می‌رود و باعث می‌شود که در دبیرستان نتایج ضعیفی را کسب نمایند.فشار تحصیلی جهت کسب رتبه‌ی برتر و راه یافتن به دانشگاه‌های برتر نیز می‌تواند منجر به استرس و بدخلقی برای گروه دیگری از نوجوانان شود.
راهکار
- از آرزوهای تحصیلی فرزند خود حمایت کنید و در صورت نیاز آنها را تشویق کنید.
- وظایف انها در منزل را کاهش دهید تا بتوانند روی تکالیف دبیرستان تمرکز داشته باشند.
- تغذیه‌ی مناسب و ورزش می‌تواند قدرت کافی جهت گذر دوره‌های سخت دبیرستان را فراهم نماید.
کلام آخر
نوجوانی یکی از دوره‌های سخت زندگی هم برای فرزندان و هم برای والدین آنها است. مشکلاتی که در این مقاله به آنها اشاره شده تنها برخی از مشکلاتی است که نوجوان با آنها روبرو است. تنها راه مقابله با مشکلاتی که در این دوره به وجود می‌آید این است که نیازها و مشکلات نوجوان به خوبی شناخته شود و اختلافاتی که بین والدین و نوجوانان به وجود می‌آید با برخورد مثبت حل شود. درک نوجوان از سوی والدین در این دوره باعث می‌شود تا فرزندان آنها در آینده مسئولیت پذیرتر شده و در اجتماع برخورد مناسبی داشته باشد.
